Od czasu do czasu pojawia sie temat raczek w ktorym trudno nie zauwazyc brak zrozumienia (nie tylko w pytaniach ale tez i w odpowiedziach) sposobu ich uzycia, wad i zalet w porownaniu z barem (?) i co oczywiscie rzutuje na wybor latawca. Zaczac chyba trzeba od tego ze raczki sa praktycznie bezuzyteczne bez odpowiedniego spreader bar typu Reactor (do windsurfing), z odpowiednia rolka. Niestety fabryczne rolki nie nadaja sie - sa za malej srednicy (duzy opor linki) i plastyk na stali nie wytrzymalby obrotow jakim bylby poddany w czasie latania. Potrzebna jest rolka o srednicy conajmniej 5 cm z lozyskiem. Lozysko z bronzu (lekko oliwione od czsu do czasu) wystarcza, z rolka z polyethylene. Rownie dobrze dziala oczywiscie lozysko kulkowe. Niektorzy uzywaja kolko od skateboard - po odpowiedniej oczywiscie obrobce. Teraz mozna sie wczepic i od razu zauwazyc ze do sterowania latawca potrzebna jest tylko jedna reka i, co wiecej, nie ma na niej zadnej sily tak ze sterowac mozna jednym palce - no powiedzmy wygodniej dwoma. Linka laczaca raczki powinna byc tak dluga zeby przy gornym skrecie wolna raczka byla blisko rolki ale jej nie dotykala. Dlugosc ta zalezy oczywiscie od dlugosci ramienia i bedzie gdzies w granicach 65 cm lub nieco wiecej. Sterowanie jedna reka pozwala na uzyskanie duzej roznicy w dlugosci sterujacych linek (wiekszej niz to jest mozliwe trzymajac obie raczki czy uzywajac bar) co zwieksza szybkosc skretu ktora dodatkowo jeszcze zwiekszyc mozna przez napiecie hamulca po odpowiedniej stronie. Jest to istotne ze wzgledu no to ze sposob latania i controli sily ciagu sa zupelnie inne niz w wypadku typowych latawcow wyposazonych w bar. Raczki uzywane sa z latawcami o stalej geometrii (nazwijmy SG) w odroznieniu od tych o zmiennej geometrii wykorzystanej do kontroli, przy pomocy drazka, sily ciagu. Zwiemy je tu czasami "latajacymi materacami", niech bedzie LM. Nazwa ta narzuca sie gdy porowna sie wyglad i parametry egzemplarzy dobrej klasy obu rodzajow . SG bedzie typowo cienki o duzym aspekcie, LM gruby i niskim. Kontrola mocy SG polega na kontrolowaniu szybkosci lotu i pozycji latawca i sprowadza sie w wiekszosci czasu do mniej lub wiecej ciaglego latania do gory i na dol. W odpowiednich warunkach mozna miec wolne obie rece, tylko od czasu do czasu korygujac pozycje latawca ktorego naturalna tendencja jest zmierzanie w dol. Nie trudno jest przewidziec ze sprawnosc SG bedzie duzo wieksza niz LM. Z wlasnego doswiadczenia i obserwacji innych wynika ze dla tego samego uzytecznego ciagu (t.zn. do przodu a nie w bok) potrzebny jest LM 2 do 3 razy wiekszy niz SG. Dla przykladu 3 m JoJo czy Libre daje mi podobna szybkosc co Flysurfery w granicach 7do 8 m. Podobne byly wyniki doswiadczen z Frenzy - wspolczynnik ok 2,5. W tych samych warunkach Access 6 m ledwo ruszyl z miejsca. Jak zwykle sa wady i zalety obu systemow i rozsadne jest dopasowac sprzet do wlasnych potrzeb i warunkow. Zaleta LM jest oczywiscie latwa controla mocy w pewnym, ograniczonym, zakresie. Nonsensem jest zalozenie 80 czy 90 % "depower" spotykane dosc nagminnie. W takim przypadku wystarczylby jeden latawiec, powiedzmy 16 m pokrywajacy wszystko od 2 do 16 m. Z obserwacjii widac ze gdy warunki sie zmieniaja ci na LM zmieniaja latawce mniej wiecej w tym samym czasie co ci na SG. Obie grupy posiadaja tez podobna ilosc latawcow do pokrycia zakresu wiatrow. Jedna z zalet LM jest to ze sa duzo latwiejsze do nauki i przede wszystkim do skokow. Jezeli ktos (wiekszosc?) chce skakac to wybor jest dosc oczywisty. Dla pozostalych, tych ktorzy byli swiadkami, lub w poblizu, drobnych i powaznych polaman lacznie z wypadkiem smiertelnym, wybor oczywisty nie jest. Na snowboard, drobne i szybkie zmiany wiatru (bez konskwencji na nartach) latwiej jest kontrolowac barem unikajac typowego klapni+ecia na siedzenie. Pozycja tez jest naturalna, przodem do latawca i bokiem do kierunku jazdy. Natomiast na nartach czy na lyzwach bar skreca gore ciala w stosunku do dolu co moze byc mniej lub wiecej niewygodne. Kontrola SG jedna reka pozwala na naturalna pozycje skierowana w kierunku jazdy. Wieksza sprawnosc i szybkosc lotu SG poloczona jest z wieksza sklonnosca do skladania sie latawca w locie w pewnych warunkach co moze byc problemem dla poczatkujach. Przejsciowym tez problemem w czasie nauki moze byc tez platanie sie linek. Pozostaje jeszcze szereg innych drobiazgow jak n.p.: Za cene jednego LM mozna dostac 2 czy 3 SG. Gdy trzeba gdzies podejsc to do plecaka latwo zmiescic 4 SG, wielkosc i waga 1 wiekszego LM. W bardzo lekkich warunkach kursuje sie ( wolno ale bez problemu) na SG podczas gdy nie sposob poderwac LM w powietrze. Itd. Mozna tez wziac pod uwage, jak ktos chce, powazna hipoteze ze cokolwiek z raczkami jest bezpieczniejsze niz cokolwiek z barem - ale to juz osobny temat.